Als iemand een plek op de erelijst van natuurbeschermers verdient is het Rachel Carson, die in 1962 haar schokkende betoog over de effecten van insecticiden en pesticiden op het milieu en op de gezondheid van mens en dier, samenbalde in het boek Silent Spring. Eerder dit jaar was haar betoog reeds in drie delen geplaatst in The New Yorker. Het boek zou een belangrijk startpunt zijn voor de milieubeweging, niet alleen in de VS, maar internationaal.
In het boek wordt met veel voorbeelden duidelijk gemaakt, wat een schade wordt aangericht door chloorkoolwaterstoffen, zoals DDT, Dieldrin Aldrin, Eldrin en PCP (penta chloorfenol). Ze legt de vinger op de na de Tweede Wereldoorlog, machtig geworden chemische industrie. Eén van de vele voorbeelden betrof Clear Lake in California, gelegen in een bergachtige streek, ongeveer 150 km ten noorden van San Francisco. Dit meer was populair bij sportvissers. In verband met een overigens niet bloedzuigende pluimmug, werd in de late jaren veertig het nieuwe wapen DDD, nauw verwant aan DDT ingezet. In 1949 gaf met 1 deel gif op 70 miljoen delen water. De muggen leken bij controle verminderd. In 1954 moet er een herhaling komen, nu met 1 deel gif op 50 miljoen delen water. In de opvolgende wintermaanden kwamen de eerste tekenen van aantasting van andere soorten. Zo stierven er meer dan honderd zwanehalsfuten, winterbezoekers in het meer. De derde aanslag op de pluimmuggen in 1957 vielen er nog meer doden onder de futen. Hun levers bevatten DDD met een concentratie van 1600 ppm. Plantetende vissen hadden 25 ppm en vleesetende vissen 40 – 300 ppm. Zelfs 23 maanden na een besproeiing met gif zat er in het plankton nog 5.2 ppm. In California werd het verboden de DDD in het meer te gebruiken. Later werd ontdekt dat DDD bij de mens de schors van de bijnier onderdrukt.
In Silent Spring haalt Carson diverse malen de patholoog anatoom Wilhelm Carl Hueper (1894 -1978) aan, die de strijd aan bond tegen de oorzaken van beroepsgerelateerde vormen van kanker en daar veel tegenstand bij ondervond. Vooral het bedrijf DuPont, waar Hueper had gewerkt, probeerde hem te censureren en tegen te werken.
Rachel Louise Carson werd geboren in 1907 in Springdale (Pennsylvania) groeide op in een eenvoudig gezin. Ze las graag en werd door haar moeder gestimuleerd tot haar voorliefde voor de natuur. Al op tienjarige leeftijd schreef ze haar eerste verhaal in een literair kinderblad. Toen zij Engels ging studeren aan het College for Women in Pennsylvania, wilde ze schrijfster worden. Al gauw, mede onder invloed van een zoölogie docente, besloot ze over te stappen naar biologie. In 1932 wist ze haar doctoraat in zoölogie te halen aan de Johns Hopkins University. Zij heeft rond die tijd tot 1936 les gegeven aan Johns Hopkins en aan de Universiteit van Maryland. Tijdens de crisisjaren maakte Rachel Carson radioscripts over het leven in de oceaan voor het federale Bureau of Fisheries van Baltimore, waar ze een baan had gekregen als aquatisch bioloog. Ze bleef daar tot 1952, waarbij ze de laatste drie jaar als hoofdredacteur werkte. Het bureau reorganiseerde in 1940 tot The U.S. Fish and Wildlife Service. Ook in haar vrije tijd schreef ze artikelen als freelancer bij de Sun, zoals over de vervuiling door de industrie van de oesterbanken in Chesapaeke Bay. Rachel ondertekende haar artikelen met R.L. Carson, in de hoop dat men zou denken dat ze een man was en eerder serieus genomen zou worden. Haar doorzettingsvermogen en haar bevlogenheid gaven haar algemene bekendheid. Een artikel in 1937 in het belangrijke tijdschrift The Atlantic Monthly, legde de basis voor haar eerste boek Under the Sea-Wind uit 1941. Het werd geroemd door de combinatie van enerzijds wetenschappelijke nauwkeurigheid en diepgang en anderzijds de elegante en lyrische stijl. Daarop volgde nog twee boeken: The Sea Around Us uit 1951 en The Edge of the Sea uit 1955. Haar boeken werden in dertig talen uitgebracht. De leidraad in al deze werken is dat de mens deel uitmaakt van de natuur, terwijl hij daarnaast over vermogens beschikt om de natuur aan te passen en het milieu te veranderen, soms op onherstelbare wijze.
Na de uitgave van Silent Spring in 1962, werd Rachel Carson fel aangevallen door de machtige lobby van de chemische industrie, Ze werd uitgemaakt voor een hysterische vrouw of een romantische spinster. Een groep van chemische giganten, waaronder DuPont, Monsanto, Shell, Dow Chemical en W.R. Grace en Co, huurden PR-experts in om haar geloofwaardigheid aan te tasten. Men nam dure advocaten in de arm om de kranten en uitgever aan te pakken. De National Agricultural Chemicals Association gaf een kwartmiljoen dollar uit, om haar de inhoud van haar boek op allerlei manieren onderuit te halen. Rachel Carson vocht door, ondanks haar inmiddels broze gezondheid ten gevolge van borstkanker. In 1963 kreeg ze de gelegenheid om een toespraak voor het Amerikaanse Congres te houden. Ze riep op tot bescherming van de gezondheid van de mensen en die van het milieu. John F. Kennedy ondersteunde Carson voor en tijdens zijn presidentschap.
Rachel Louise Carson stierf op14 april 1964 in Silver Spring (Maryland) na een lang gevecht tegen borstkanker, in het besef dat haar werk een verschil had gemaakt, hoewel ze ook besefte dat de dynamiek van het kapitalistische systeem niet makkelijk te veranderen zou zijn. Dat weten we 60 jaar later maar al te goed, als we naar de bovengenoemde bedrijven kijken.
Als pionier zal Carson ook nog generaties aanspreken om het milieu en al de levende wezens te beschermen.
Mijn boek over haar is bijna 10 jaar oud, een speciale fiftieth anniversary edition van Silent Spring van uitgeverij Marinar Books te Boston. Interessant is het voorwoord over Carson door Linda Lear, wetenschapshistorica.