Herfsttafel

Iedereen heeft wel herinneringen aan de school waar je als kind, ouder of grootouder even door de herfst werd aangeraakt door de herfsttafel met mooie verzamelde kastanjes, eikels, verkleurde bladeren en paddenstoelen. Deze aanraking met de natuur is van belang voor kinderen, die daarbij in contact komen met de aarde, met processen van verval en opbouw. Ze zien, ruiken en voelen de natuur. Via de herfsttafel kom je al gauw bij voedsel voor dieren als eekhoorns of vogels als Vlaamse gaai of roodborst. Als de meesters of juffen nog wat tijd hebben, komt er misschien nog wat op tafel over vogeltrek of het belang van bomen. Misschien ook niet, want er is een hoge werkdruk gecombineerd met veel administratie en langer wordende vakanties. Na een vakantie valt er vaak een dag uit, omdat een teamvergadering is ingelast. Tsja er is in de loop der jaren heel wat onderwijstijd ontvreemd van kinderen, die daardoor van veel verstoken blijven. Zacht uitgedrukt zonde en ook geen stimulans voor een bredere deelname aan de maatschappij en het milieu waarin deze moet draaien.

Om wat extra’s bij te dragen aan de vorming van kinderen twee tips.

IVN, instituut voor natuureducatie, laat jong maar ook oud beleven hoe leuk, gezond én belangrijk natuur is. Kijk eens op hun website. Zelf leren en doen staan altijd centraal. Misschien goed om eens mee te doen met een wandeling, zoals “Scharrelkids”. Hierbij wordt gezocht naar paddenstoelen, kastanjes en andere schatten van de herfst. Er zijn tal van mogelijkheden. Bevalt het je, dan kan je ook gaan gidsen. Ik heb kinderen gezien, die al jong schitterende natuurfoto’s maken. Het valt me op dat kids, die in de natuur bezig zijn en wat uitleg krijgen, rust en empathie uitstralen, ze raken veel drukte en agressie kwijt en reageren met zorg op plant en dier in hun omgeving. Heerlijk vinden ze het om door bladeren te lopen of deze te verzamelen in een kruiwagen. Invoegen in de biotoop zou ik het noemen.

Iets anders is het schitterende boek van de bekende Duitse boswachter, schrijver en natuurbeschermer Peter Wohlleben. Voor kinderen schreef hij een speciale versie van zijn boek over bomen. Hoewel ik de Duitse titel “Hörst du wie die Bäume sprechen” treffender vind, is het boek verder prima vertaald door Martine Letterie en voorzien van leuke opdrachtjes, foto’s en plaatjes. De titel is bij ons: “Het verborgen leven van bomen”, door Peter Wohlleben (2018), Amsterdam, Uitgeverij Ploegsma.

Aandacht wordt besteed aan de boom en zijn omgevende dieren en insecten, aan regen, aan ademen, aan zaden, aan dierenwoningen, aan woud wijd web verbonden paddenstoelen en noem maar op. Voorleesbaar of samenleesbaar voor onderbouw kinderen, zelfleesbaar voor de bovenbouwers. Het geeft in ieder geval veel plezier. Ook hier geldt: Natura docet